Polikistik Over Sendromu
Op. Dr. Aslı Başver Can
Polikistik Over Sendromu
PCOS, günümüzde kadınlarda gördüğümüz hormonal problemlerin başında gelir.
Tüm dünyada ortalama sıklığı kadınlar arasında %5‐%8 arasında değişir. Yumurtalıklarda irileşme ve çok sayıda küçük kist oluşumu ile karakterize olan bu sendrom birtakım hormonal problemlere zemin hazırlar ama nedeni halen kesin olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlık en önemli neden olarak görülmekle birlikte , kişinin yaşam ve beslenme şekli ile çevresel faktörler , hareket azlığı ile ters orantılı olarak kilo fazlalığı gibi faktörler sendromda tetikleyici rol oynar. Sendromun şiddeti ve klinik belirtileri kadından kadına farklılık gösterebilir.
Hangi Semptomlarda PCOS Düşünülmelidir?
‐ Adet düzensizliği ( gecikmeler ,ya da çok uzun aralıklı olması )
‐ Akne
‐ Erkek tipi kılllanma artışı, saç dökülmesi
‐ Kilo artışı
‐ Yumurtlamanın düzgün olmaması ( anovulasyon ), kısırlık
‐ İnsülin direncinde artış ( Diyabet gelişme riski )
‐ Hipertansiyon
‐ Hiperlipidemi
Hastalık bulguları puberte ile başlar adet gecikmeleri sonrasında oluşan yoğun adet kanamaları ya da kanamanın uzaması ilk şikayetlerdir. Kanda hormon ölçümleri yapıldığında bazı dengesizlikler saptanır. Özellikle LH ( Luteinizan Hormon ) ve androjenler ( testesteron ve DHEAS ) yükselmiştir. FSH ve LH hormonları arasındaki denge bozulmuştur. Bunun sonucunda da yumurtalarda problemler oluşur. Uzun süre anormal hormon oynamalarına maruz kalan hastalarda endometrium kanser riski artar. Androjenlerin yükselmesine bağlı olarak ciltte bozulma , akne , erkek tipi kıllanma artışı ve saç dökülmesi ile birlikte daha ileri durumlarda metabolik Sendroma kadar ilerlebilen sorunlar oluşabilir. PCOS lu hastaların %70 kadarında transvaginal yapılan ultrasound muayenesinde tipik yumurtalık görüntüsü tespit edilir. Kesin tanıda aşağıdaki kriterlerden en az iki tanesi olmalıdır.
1‐ Adet düzensizliği
2‐ USG de polikistik over görünümü
3‐ Androjen yüksekliğiAndrojen yüksekliğine neden olabilecek diğer durumların PCOS dan ayırtedilmesi önemli bir noktadır.( Androgenital Snd. ,Böbrek üstü bezi enzim defekti , Androjen salgılayan tümörler ) Polikistik olup kilo fazlalığı olan hastaların % 45 i tip II diyabet açısından da araştırılmalıdır.PCOS Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın tamamını ortadan kaldırılabilecek etkili bir yöntem olmamakla birlikte hastanın ihtiyacına göre tedavi düzenlenir. İlaç tedavisinin yanısıra yaşam sitilinin değiştirilmesi, sağlıklı beslenme, kilo verme ve sportif faaliyetler tedavide önemli yer tutar. Sadece bunlar yapılarak bile %75 oranında düzensiz olan adet kanamaları düzene girebilir. Kilo vermenin insülin direnci ve Tip II Diyabet açısından olumlu sonuçları vardır. İlaç tedavisi de hastanın ihtiyacına göre düzenlenir. Çocuk isteği olan hastalarda yumurtlamayı desteklemek amaçtır. Kıllanma , akne gibi şikayetleri olanlarda doğum kontrol hapları ön planda kullanılır. Unutulmaması gereken konu PCOS tanısı konmuş hastaların takip ve tedavisine yaklaşım multidisipliner ( Kadın doğum + dahiliye + diyetisyen işbirliği ) olmalıdır.